Wat is shared space
Shared Space staat voor een integrale gebiedsvisie, waarin gekeken wordt naar een samenhangend netwerk van verkeers- en verblijfsgebieden en hoe deze laatste kunnen worden ingericht. In Shared Space–verblijfsgebieden geldt maatwerk voor de inrichting. De weg maakt aan de gebruikers duidelijk dat alle gebruikers even belangrijk zijn. Van iedereen wordt verwacht normale fatsoensregels te respecteren en iedereen is verantwoordelijk rekening te houden met onverwacht gedrag van anderen. Praktisch betekent dit dat automobilisten lage snelheden moeten accepteren. Bij de uitwerking staat de mens als gebruiker van de openbare ruimte centraal. Wat willen of kunnen we in die ruimte doen, welke functies kunnen we aan de ruimte geven en hoe kunnen we er kwalitatief hoogwaardig vorm aan geven? Met het verkeersconcept shared space kan je op een andere manier naar de inrichting van de openbare ruimte kijken. Hierbij wordt de functie verkeer als één van de vele functies gezien. Het is o.a. bedoeld om op locaties waar de verkeerscapaciteit onder geschikt is aan de wooncapaciteit meer evenwicht te brengen in de leefbaarheid. Met één gezamenlijke ruimte wordt de beleving van de openbare ruimte heel anders, zowel voor automobilisten als fietsers en voetgangers. Een doel van het toepassen van shared space kan zijn dat je de openbare ruimte wil benadrukken als één geheel en meer evenwicht wil aanbrengen in het gebruik door voetgangers, fietsers en auto’s.”
Shared Space is geen standaard stelsel van inrichtingskenmerken, zoals: vrije zichtlijnen, alles op een vlak, geen zebra’s, geen borden, geen regeling van voorrang, geen parkeren. Er zijn geen vaste regels of inrichtingseisen voor verblijfsgebieden. De betrokkenen bepalen hoe hun Shared Space eruit komt te zien. Het is dus ook niet zo dat er geen trottoirbanden mogen zijn of geen afscheiding van rijbaan en trottoir. Afhankelijk van de plek, de omgeving en het overleg met betrokkenen (bewoners, ondernemers, andere belanghebbenden) komt een ontwerp tot stand dat past bij hen en hun concrete situatie.
Relatie Duurzaam Veilig en shared space
Beide concepten zijn eigenlijk niet goed met elkaar te vergelijken. DV is een verkeersveiligheidsconcept. Shared Space daarentegen is geen verkeersconcept of verkeersveiligheidsconcept, maar een integrale gebiedsvisie. Voordat gekeken wordt naar de inrichting maak je een keuze: is dit een verkeersruimte of een verblijfsruimte? Voor en verkeersruimte zijn bestaande richtlijnen (zoals Duurzaam Veilig) van toepassing. Voor een verblijfsruimte maak je een inrichting die past bij wat mensen met die plek en op die plek willen doen. Al hebben beide benaderingen een andere focus, ze staan elkaar niet in de weg. Uit onderzoek blijkt dat Duurzaam Veilig en Shared Space uitstekend kunnen samengaan bij de inrichting van erftoegangswegen en verblijfsgebieden. Het ontwerp kan gebruik maken van ‘the best of both worlds’.
Suggesties voor ontwerp-opgave en inrichtingselementen
Op basis van de reeds gevoerde discussies en de in de bijlage genoemde voorbeelden zou je kunnen denken aan de volgende ontwerpopgave voor de herichting van de openbare ruimte in de buurt:
- veiligheid realiseren door een lagere snelheid van het autoverkeer (adequate inrichting van de 30km zone)
- aandacht voor de veiligheid voor kwetsbare verkeersdeelnemers (kinderen en ouderen)
- ruimte om te spelen voor kinderen
- versterking van de ontmoetingsfunctie
- versterking van de biodiversiteit door meer en meer diverser groen en ruimte voor vogels, insecten en andere diersoorten.
- minder overlast water en stank
- mooier aanzicht van de buurt
- toekomstbestendige inrichting met voldoende flexibiliteit voor nieuwe ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld elektrische en zelfrijdende autos.
Ten behoeve van de shared space gedachte zijn dit mogelijke elementen voor de inrichting
- Klinkerbestrating over de gehele breedte zonder hoogteverschillen.
- Het berijdbare rijgedeelte fysiek versmallen tot de 3,5 meter die nodig is voor de hulpdiensten. Daarbinnen een visueel aangegeven rijbaan van 1 of 2 meter “auto te gast”
- Verschillende kleuren klinkers voor rijbaan, voetgangers/spelen en parkeerplaatsen
- Veilige looproute (minimaal aan een kant) realiseren door middel van bomen, plantvakken en bloembakken
- Parkeerplaatsen gebruiken voor zigzag-rijden
- Parkeerplaatsen waar mogelijk, concentreren door parkeren haaks op de rijrichting.
- Alle rechte stukken van meer dan 50 meter minimaal 1 laten slingeren.
- Parkeren op trottoirs/voetpaden tegengaan door aangewezen parkeerplaatsen
- Handhaving / bewustwordingsacties voor parkeren en snelheid
Zie ook verder de bijgaande notitie.
Bronnen en meer informatie
- https://www.swov.nl/feiten-cijfers/factsheet/30kmuur-gebieden
- https://www.kenniscentrumsharedspace.nl/ (inclusief voorbeelden en ervaringen)
- https://www.crow.nl/downloads/documents/kpvv-kennisdocumenten/shared-space-het-concept-en-zijn-toepassing
- https://www.fietsberaad.nl/CROWFietsberaad/media/Kennis/Bestanden/R-2009-06.pdf?ext=.pdf
- https://www.biind.nl/artikel/ruimte-voor-de-voetganger-in-shared-space
- https://mensenstraat.nl/wp-content/uploads/2017/12/naakte30straat17641.pdfhttps://www.mensenstraat.nl/wp-content/uploads/2016/06/NVVC2010-iedereen_veilig_over_straat_zomervrucht.pdf
